Μπορεί η θετικότητα να είναι τοξική…;
Φαντάσου ότι μιλάς στον φίλο σου για μια κατάσταση στη ζωή σου … Βάζει το χέρι του στον ώμο σου, σε κοιτάζει κατευθείαν στα μάτια και σου λέει:
«’Ολα είναι υπό έλεγχο, ηρέμησε!»
«Απλά μείνε θετική. Όλα θα γίνουν!»
«Εσύ, πάντα τα ξεπερνάς. Και τώρα θα τα καταφέρεις!»
«Πάρε βαθιές αναπνοές, όλα καλά!»
Χμμ … πώς νιώθεις ακούγοντας αυτές τις απαντήσεις;
Είναι πραγματικά πολύ χρήσιμο για σένα και τους άλλους να είσαι αυθεντικά αισιόδοξος και να βλέπεις το ποτήρι μισογεμάτο, και τον κόσμο φωτεινό, αλλά προσοχή. Κάποιες φορές βαφτίζουμε αισιοδοξία κάτι άλλο…. Σ΄αυτό το «άλλο» , το υπερβολικά θετικό, το μόνιμο χαμόγελο, υπάρχει μια πτυχή που χρειάζεται διερεύνηση. Ονομάζεται τοξική θετικότητα.
Και χρειάζεται διερεύνηση επειδή είναι επιβλαβής τόσο για τον ίδιο τον άνθρωπο που έχει αυτή τη στάση όσο και για τους γύρω του.
Αρχικά για τον ίδιο, σκέψου ότι δεν είναι δυνατόν να είσαι εικοσιτέσσερις ώρες, επτά ημέρες την εβδομάδα, τριακόσιες εξήντα πέντε ημέρες τον χρόνο σε κατάσταση ζεν και έκστασης…!
Έχουμε συναισθηματικές διακυμάνσεις κι αυτό είναι πολύ εντάξει. Ίσως επειδή μεγαλώνουμε σε μία κοινωνία που κάποια συναισθήματα δεν θέλει ούτε να τα ονοματίζουμε, πόσο μάλλον να τα αναγνωρίζουμε και να τα εκφράζουμε… Θυμός, θλίψη, απογοήτευση, ματαίωση, πόνος, φόβος, ζήλεια είναι μερικά από αυτά. Φαντάζομαι εκφράσεις όπως «οι άνδρες δεν κλαίνε…», «πονάνε μωρέ οι άντρες?…», σας θυμίζουν κάτι. Σα να πρέπει να ξεχάσουμε ότι πρωτίστως είμαστε άνθρωποι…
Το γιατί και το πώς έχουμε φτάσει σ΄αυτό το σημείο δεν θα το αναλύσουμε εδώ.
Όταν όμως δεν εκφράζουμε τα συναισθήματά μας και μονίμως φοράμε μια μάσκα με χαμόγελο, πρώτον δεν είμαστε αληθινοί, αυθεντικοί και βάζοντας τις δυσκολίες μας σε συρταράκια μέσα μας που δεν τα ανοίγουμε ποτέ, αυτά τα συρταράκια γίνονται τόσο βαριά, σαν βαρίδια σε αλεξίπτωτο που δεν το αφήνουν να πετάξει… και τότε νιώθουμε ακόμα πιο θλιμμένοι, ακόμα πιο θυμωμένοι, ακόμα πιο μόνοι. Γιατί σκεφτείτε, τα αλεξίπτωτα είναι για να είναι στο έδαφος…;
Επίσης, με το να μην μοιραζόμαστε και τα δύσκολα συναισθήματά μας, στερούμε από τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής μας να μας γνωρίσουν «ολόκληρους». Φορώντας αυτή τη μάσκα παίζουμε κρυφτό με τους άλλους, αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό. Και αυτό είναι κουραστικό και ανέντιμο.
Επειδή ο τρόπος που «βλέπουμε και μιλάμε» στους άλλους είναι ο ίδιος με αυτόν που «βλέπουμε και μιλάμε» στον εαυτό μας, σκέψου πώς μιλάς στους άλλους όταν αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα.
Ας είμαστε ειλικρινείς. Τα παραδείγματα στην αρχή μάλλον είναι πολύ συνηθισμένες απαντήσεις.
Μας τις έχουν πει και τις έχουμε πει!
Ωστόσο, τέτοιου τύπου θετικές και ενθαρρυντικές φράσεις, παρόλο που η πρόθεσή σου μπορεί να είναι να τονώσεις και να εμψυχώσεις τον άλλο, χωρίς να το καταλαβαίνεις, εκείνη τη στιγμή που ο άλλος είναι ευάλωτος, είναι σαν να ακυρώνεις τα συναισθήματά του, να τα υποτιμάς. Σίγουρα δεν τον βοηθάς να καταλάβει τι αισθάνεται, πιθανόν να νιώσει και ενοχές που είναι «αδύναμος», θα σταματήσει να μιλάει γιατί δεν θα αισθάνεται ότι είναι αποδεκτός όταν νιώθει έτσι κι αυτό θα τον κάνει να νιώσει ακόμα χειρότερα. Το πρόβλημά του αντί να καταπραϋνθεί, θα έχει πολλαπλασιαστεί.
Οπότε, όπως καταλαβαίνεις, ειδικά όταν πρόκειται για μικρά παιδιά, όταν τους λέμε να σταματήσουν να κλαίνε γιατί μέχρι να παντρευτούν θα ΄χει γιάνει, ότι είναι γενναία, να σκέφτονται θετικά και άλλα τέτοια, παρόλη την καλή μας πρόθεση (είναι αλήθεια ότι το αγαπάμε και θέλουμε να το ενισχύσουμε, να το κάνουμε να νιώσει δυνατό, να πατήσει γερά στα πόδια του, να έχει αυτοπεοίθηση) το μόνο που κάνουμε είναι να μην το διευκολύνουμε καθόλου να ακούει τον εαυτό του, να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, να τα εκφράζει και τελικά να τα αποδέχεται.
Η τοξική θετικότητα υποτιμά και ακυρώνει τα συναισθήματα.
Η υποτίμηση των συναισθημάτων οδηγεί σε περισσότερο άγχος στο σώμα, ροκανίζει την αυτοεκτίμηση και επιδεινώνει την ψυχική υγεία..
Η «ενθάρρυνσή» μας εμποδίζει τους άλλους (ενήλικες και παιδιά)να βιώσουν όλα αυτά τα συναισθήματα. Τους εκπαιδεύει απλά να υποφέρουν … σιωπηλά, χωρίς να τα μοιράζονται αφού δεν είναι αποδεκτά…
Τι να κάνεις για να αποφύγεις αυτή την τοξική θετικότητα;
Παραθέτω μερικά παραδείγματα για να καταλάβεις τη διαφορά και να τα χρησιμοποιήσεις όταν χρειαστεί:
| ΑΝΤΙ | ΔΟΚΙΜΑΣΕ |
| Θα μπορούσε να είναι χειρότερα τα πράγματα. Δες τη θετική πλευρά! | Μπορείς να μου μιλάς όποτε το χρειάζεσαι. Είμαι εδώ για σένα. |
| Πάντα μας τυχαίνουν μόνο όσα αντέχουμε! Όλα θα πάνε μια χαρά! | Δεν ξέρω τι να πω… μακάρι να μπορούσα να κάνω κάτι να σε βοηθήσω… |
| Ό,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό! | Σ΄ευχαριστώ που το μοιράζεσαι μαζί μου.. ξέρω ότι είναι δύσκολο… |
| Σκέψου όλα όσα έχεις. Εστίασε στα θετικά. | Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω για να βοηθήσω…? |
| Κι εγώ το ξεπέρασα, άρα μπορείς κι εσύ! | Ακούω ότι περνάς δύσκολα… δεν ξέρω τι να πω… |
Σκεφτείτε πώς θα νιώθατε εσείς, αν σας απαντούσαν έτσι.
Η διαφορά είναι εμφανής.
Το να θέλουμε να εμψυχώσουμε και να ενδυναμώσουμε κάποιον είναι πολύ οκ. Αφού όμως πρώτα τον κάνουμε να νιώσει αποδεκτός για τα συναισθήματα που βιώνει. Μετά έχουμε χρόνο για να κάνουμε ενισχυτικές παρεμβάσεις. Το θέμα είναι να μην βάλουμε τα εμπόδια της θετικότητας και της αισιοδοξίας εκείνη τη στιγμή που ο άλλος το μόνο που χρειάζεται είναι κάποιον να τον ακούσει. Μετά είναι σίγουρο ότι θα βρει τρόπο να διαχειριστεί το πρόβλημά του!
Όπως αντιλαμβάνεστε η θετικότητα μπορεί να είναι τοξική, όταν δεν είναι αυθεντική και όταν τη χρησιμοποιούμε για να αντιμετωπίσουμε κάτι που δυσκολεύει εμάς ή κάποιον άλλον. Τα προβλήματα και τα δύσκολα συναισθήματα τα δικά μας ή των άλλων δεν εξαφανίζονται μόνο και μόνο αν είμαστε συνεχώς «θετικοί».
Ας καλωσορίζουμε λοιπόν τα δύσκολα συναισθήματα όταν προκύπτουν σ΄εμάς τους ίδιους αλλά όταν προκύπτουν και στους άλλους. Ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας και στους άλλους να τα βιώνουμε και να τα τιμάμε γιατί μόνο πληροφορίες πολύτιμες για το τι χρειαζόμαστε κάθε φορά στο εδώ και τώρα, έχουν να μας φέρουν!